بوته چینی (کروزه چینی)، طرز استفاده و کاربردهای آن در آزمایشگاه شیمی

بوته چینی آزمایشگاهی ظرف مخروطی (مخروط ناقص) شبیه انگشتانه است که لبه های آن کاملا صاف و جداره های داخلی و خارجی آن صاف و صیقلی است.

اگرچه بوته آزمایشگاهی را از جنس فلز به ویژه از نیکل، گرافیت و سفال (بوته گلی یا سفالی) نیز می سازند اما این بوته ها عمدتا از جنس چینی تهیه می شود و معمولا دارای سرپوش است.

کاربردهای بوته چینی

از بوته در آزمایشـگاه معمولی برای اندازه گیری آب تبلور کات کبود یا سولفات مس، زاج سبز یا سولفات آهن و نمک قلیا یا کربنات سدیم به فرمول و همچنین برای ذوب قند، پارافین جامد و… استفاده می شود.

چون بوته چینی در برابر گرما تا حدود ۱۲۰۰درجه سانتی گراد مقاوم است، از آن در آزمایشگاه های شیمی تجزیه برای خشک کردن رسوب و پختن رسوب در کوره الکتریکی استفاده می شود.

طرز کار بوته چینی

هنگام گرم کردن بوته باید آن را با گیره ویژه ای (گیره بوته) برداشت و در حفره مثلث نسوز مناسب، قرار داد.

مثلث نسوز  از یک مثلث فلزی با سه قطعه روکش چینی نسوز ساخته شده است و از آن عمدتا برای نگه داشتن بوته، به هنگام گرما دادن آن استفاده می شود.

یک مثلث نسوز هنگامی برای یک بوته مناسب است که   بوته در حفره آن قرار گیرد، در غیر این صورت حالت نامتعادلی پیدا می کند و در اثر ضربه کوچکی ممکن است بشکند.

نکات کار با بوته چینی

1. اسیدها بر بوته اثر ندارند اما بازها سبب خوردگی بوته می شوند. برای پاک کردن بوته تا حد امکان نباید از اسیدها هم استفاده کرد.
2. بوته های شکسـته را نباید دور ریخت؛ زیرا از خرده های آنها برای آب گیری الکل و تهیه اتیلن می توان استفاده کرد. (بوته شکسته را می توان خرد کرده، به عنوان ماده آبگیر مورد استفاده قرار داد.)
3. هنگامی که از بوته برای سنجش های وزنی استفاده می شود، نخست باید بوته خالی را چندین بار در کوره الکتریکی در دمای معین (دمای لازم برای پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد کردن، وزن کرد تا به وزن ثابت رسید. این کارها یعنی گرم کردن، سرد کردن و وزن کردن بوته تا رسیدن به وزن ثابت پیش از پختن هر رسوب الزامی است.

منبع: کمولوژی